2005/1 Marokko special

Nummer 1

Hoofdredactioneel

Geachte lezer,

Nederland staat op z’n kop en u heeft nu het eerste nummer van ZemZem in uw handen. Na de afschuwelijke moord op Theo van Gogh is de islam nog meer dan voorheen verworden tot het groene gevaar. Uit verschillende enquêtes blijkt dat de meeste autochtone Nederlanders bang zijn voor deze godsdienst. Maar weten ze iets over de islam, kennen ze een moslim? 

En nog erger: zowel onder (voorheen) linkse denkers als onder rechtse publicisten leeft de opvatting dat er een structurele weeffout zit in ‘de islam’: die is niet verenigbaar met de westerse democratie luidt de boodschap. 

Typerend was de discussie die zich kort na de moord op Van Gogh in Twee Vandaag ontspon tussen Afshin Ellian en Mohammed Benzakour: 
Ellian, tegen Mohammed Benzakour: ‘Zeg tegen uw mensen…’ 
Benzakour: ‘Mijn mensen?’
Ellian weer: ‘De dader heeft alles geleerd uit de koran. Het is jihad. Roep uw mensen tot de orde!’
Benzakour: ‘Die analyse heb ik u anders niet horen maken na de moord op Fortuyn door een autochtone dierenactivist.’ 

Valt hier nog iets aan toe te voegen? Misschien dit: premier Balkenende die voor de televisiecamera oranje polsbandjes koopt voor het kabinet, in de week dat alle fractievoorzitters een brief schrijven aan minister Donner waarin ze hem verzoeken te onderzoeken welke maatregelen er genomen kunnen worden tegen de fanaticus Abdul-Jabbar van de Ven, terwijl ze weten dat er strafrechtelijk niets te halen valt. 

Arm politiek Nederland. Eens te meer het bewijs dat er behoefte is aan informatie. Met ZemZem hopen we daar een bijdrage aan te leveren. Al sinds ‘11 september’ is de interesse voor het Midden-Oosten sterk gegroeid, om van de nasleep van de Amerikaanse invasies van Afghanistan en Irak nog maar te zwijgen. Ook daarom ZemZem

Het voor u liggende blad is het resultaat van een fusie tussen de tijdschriften Soera en Sharqiyyat, het wetenschappelijke tijdschrift van de Nederlandse Vereniging voor de Studie van het Midden-Oosten en de Islam (MOI). We werken nauw samen met de Vlaamse interculturele organisatie Kif Kif. Het is onze ambitie te schrijven over het Midden-Oosten, Noord-Afrika, de rest van de islamitische wereld-en daarbij nadrukkelijk ook aandacht te schenken aan moslims in Nederland, België en de rest van Europa. 

Omdat het in januari 2005 vierhonderd jaar geleden is dat Nederland en Marokko diplomatieke betrekkingen zijn aangegaan, is dit eerste nummer een Marokko-special. Daarin gaat het over de historische betrekkingen tussen Nederland en Marokko, en de rol die de Marokkaanse gemeenschap in Nederland daarin speelt. Natuurlijk gaat het ook over het debat rond de moord op Theo van Gogh. 

Laat u verrassen. 

Hoofdredactie
Paul Aarts, Jurgen Maas en Annemarike Stremmelaar 

Redactie
Maarten Jan Hijmans, Roel Meijer, Asghar A. Seyed-Gohrab, Martin Siepermann, Ruud Strijp, Marlous Willemsen en Nicolien Zuijdgeest

Aan dit nummer werkten mee
Abdelkader Benali, Mohammed Benzakour, Sietske de Boer, Maurits van den Boogert, Fadoua Bouali, Malika Bouloue, Ellen van de Bovenkamp, Laura van den Broek, Lenie Brouwer, Margot Dijkgraaf, Fons Eickholt, Hein de Haas, Fadi Hirzalla, Angela Jansen, Roel Kimpe, Danielle Kroes, Nina ter Laan, Anneke van Mulekom, Herman Obdeijn, Jannemieke Oostra, Jan Jaap de Ruiter, Gé Speelman, Willy Oosterveld, Jean Tillie, Marjolein Veldman, Bonny Wassing, Robbert Woltering en Sami Zemni 

Tekstcorrectie 
Henk Pel, Zeist 

Grafische vormgeving 
Martijn Oostra, Amsterdam

In deze ZemZem

Een waardevol bondgenootschap


400 jaar Marokkaans-Nederlandse betrekkingen
Herman Obdeijn
6

De zoon van een gastarbeider 
Voorpublicatie 
Abdelkader Benali 
14

Bij de moord op Van Gogh 
De wording van Mohammed C. 
Robbert Woltering
18

Een dodelijke combinatie 
Jean Tillie
20

Het vrije woord 
Fadi Hirzalla 
22

‘Geweld heeft geen relatie met religie’
Reportage
Nicolien Zuijdgeest
26

‘Een moord van alle tijden’
Willy Oosterveld
28

Het einde van de Marokkaanse uitzondering?
Sami Zemni 
30

Haat en Nijd 
Een rap door Bees8o 
35

Dit is geen poep wat ik praat’
De Hirsi Ali Diss nader belicht 
Martijn de Koning
36

Een traan 
Column 
Fadoua Bouali 
42

‘Daarvoor ben ik niet naar Nederland gekomen’ 
Interview met Karima Ouchan 
Malika Boulou en Ruud Strijp
43

Wennen aan familiewetten


Sietske de Boer
48

De vloek van de rabbi
Reisverslag 
Joost van Schendel
52

Rabat maakt de kippen met de gouden eieren het hof
Hein de Haas
57

Het harde licht van Marokko
Portfolio van fotograaf
Roel Kimpe 
64

Een Nederlandse slavin van de sultan 
Laura van den Broek 
73

In Marokko kan ik kritischer zijn’
Theatermaker Chaib Massaoudi
Fons Eickholt
76

Van harem tot catwalk 
Het ontstaan van een Marokkaanse haute couture
Angela ]ansen 
80

Marokkaanse websites: een barometer voor storm in de multiculturele samenleving
Lenie Brouwer
91

Abou Jahjah en de verkrampte samenleving
Mohammed Benzakour
97

‘Marokkanen willen Saharanen niet begrijpen’ 
Reportage 
Nicolien Zuijdgeest 
101

Berberse kunstenaars als politieke voorvechters
‘Wij zijn geen Arabieren!’ 
Nina ter Laan
106

Berbertaal profiteert van verdeel-en-heers-aanpak van Rabat 
Jan Jaap de Ruiter 
113

Marokkaanse studenten in Amsterdam 
Marjolein Veldman 
116


Boek & Film 

Sporen van bevrijding
Portret van Fatima Mernissi 
Gé Speelman
119

Nieuwe bevlogenheid 
Margot Dijkgraaf 
121

Arabische porno
Nedjma, Wilde vijg 
Ellen van de Bovenkamp
124

Vlijmscherp proza van Marokkaanse feministe
Laila Aboezaid, Het laatste hoofdstuk. Een Marokkaans vrouwenleven
Daniëlle Kroes 
126

Een smakelijke amuse
Lucas Catherine, Rijstpap, tulpen & jihad. Verhalen uit onze gemeenschappelijke geschiedenis met Arabieren en Turken 
Maurits van den Boogert 
138

Voyeurisme in de medina
Matthijs Blonk, De stegen van Marokko
Bonny Wassing 
131

Signalement
132

Agenda 
138

Noten & literatuurverwijzingen 
146

Verder lezen

Wat leuk dat u geïnteresseerd bent in ZemZem!

Vaste lezer worden? U kunt in onze webshop een jaarabonnement afsluiten (22,50 per jaar). Ook kunt u hier losse nummers bestellen.