2016/2 Beeldcultuur

De kracht van beelden

Hoofdredactioneel

Afgelopen juni werd tijdens de strijd in de Iraakse stad Mosul de twaalfde eeuwse al-Nurimoskee opgeblazen, vernoemd naar de leider Nur al-Din Zengi die streed tegen de Europese kruisvaarders. is werd verantwoordelijk gehouden voor de vernietiging van de moskee, al heeft de beweging iedere betrokkenheid ontkend.

In augustus werd daarnaast door het Internationaal Strafhof voor het eerst in de geschiedenis een boete opgelegd voor de vernietiging van cultureel erfgoed. Een Malinese jihadist kreeg voor zijn betrokkenheid bij het slopen van negen mausolea en een moskeedeur in Timboektoe in 2012 een boete opgelegd van 2,7 miljoen euro. Het Internationaal Strafhof had hem al tot een gevangenisstraf van negen jaar veroordeeld.

Lucinda Dirven plaatst het iconoclasme van is in een vergelijkende historische context en laat zien dat vernietigingen van archeologisch en religieus erfgoed voortkomen uit een complex samenspel van politieke en religieuze factoren. Pooyan Tamimi Arab belicht het debat over islam en beeldverbod aan de hand van de collectie devotie-afbeeldingen van de profeet Mohammed van het Nationaal Museum van Wereldculturen. Anissa Foukalne geeft een historisch overzicht van de islamitische kunstcollecties in Nederland en analyseert de groei van deze collecties aan de hand van Nederlands museumbeleid en maatschappelijk debat over multiculturalisme.

Naast het historische perspectief werpen verschillende artikelen een blik op het huidige politieke en maatschappelijke belang van beeldcultuur. Ronald Bos, samensteller van de tentoonstelling Cartooning Syria, doet verslag van zijn ontmoetingen en samenwerking met Syrische cartoonisten. Tine Lavent geeft een overzicht van de opkomst, populariteit en belangrijke thema’s van Arabische beeldromans en onderstreept het belang en de educatieve kracht van deze kunstvorm. Josephine van den Bent interviewde de Egyptische graffiti kunstenaar en schrifthistoricus Bahia Shehab over haar combinatie van graffiti en kalligrafie in de straten van Caïro na de Revolutie in 2011. Ten slotte in het katern van deze ZemZem deze een voorpublicatie van illustrator Joeri Lefévres webcomic over de kruistochten, verteld vanuit het perspectief van een christelijke kruisvaarder en een islamitische pelgrim die elkaar tegenkomen in Jeruzalem.

Hoofdredactie
Lucia Admiraal en Jurgen Maas

Eindredactie
Nicolet Boekhoff-van der Voort

Redactie
Pim Aarns, Sakina Loukili en Joas Wagemakers

Medewerkers aan dit nummer
Asis Aynan, Ronald Bos, Josephine van den Bent, Ellen van de Bovenkamp, Lucinda Dirven, Floris van den Eijnde, Anissa Foukalne, Anthon Keuchenius, Joeri Lefévre, Tine Lavent, Sytske Sötemann, Pooyan Tamimi Arab en Johan Weststeijn 

In deze ZemZem

Katern: Beeldcultuur

Lucinda Dirven, Beeldvorming en beeldenstorm. Opmerkingen bij het hedendaagse islamitische iconoclasme 
7

Pooyan Tamimi Arab, Devotie-afbeeldingen van de profeet Mohammed in het Nationaal Museum van Wereldculturen
15

Anissa Foukalne, De presentatie van islamitische kunst in Nederlandse musea 
27

Ronald Bos, Syrische cartoons in ballingschap 
39

Tine Lavent, De negende kunst: Arabische beeldromans 
46

Josephine van den Bent, Duizend keer nee. Graffiti in Caïro 
58

Joeri Lefévre, Deus Vult / insha’ Allah (Voorpublicatie) 
66
________________________________________________

Joas Wagemakers, Bekering, muziek en de Europese islam (Proefschriften) 
• Maryse Kruithof, Bekeren en opvoeden: De vorming van christelijke gemeenten in koloniaal Java
• Nina ter Laan, Dissonant Voices: Islam-Inspired Music in Morocco and the Politics of Religious Sentiments
• Sophie Spaan, De institutionalisering en identiteit van moslims in het interbellum in West-Europa
70

Joas Wagemakers, De laatste der Mohikanen. Portret van Wim Delsman (Aflevering 24 van de serie afscheid van een generatie)
80

Josephine van den Bent, Floris van den Eijnde, Johan Weststeijn, Mohammed en de late oudheid (Wetenschap) 
91

Joas Wagemakers, Schandalige salafi’s: Conflicten en verdeeldheid binnen het salafisme in Jordanië (Veldwerk)   
108

Literatuur

Lucia Admiraal, Leven als Zorba (Interview met Samer al-Kadri) (Op het nachtkastje)
114

Asis Aynan, Zwarte Markt (Column) 
117

Sytske Sötemann, Een stad en een land in nevelen gehuld
120

Ellen van de Bovenkamp, Seksuele mores. Michiel Leezenberg – De minaret van Bagdad (Bespreking)
125

Anthon Keuchenius, Een geheimzinnig boek. Sarah Rijziger – Bommen op Jemen (Bespreking)
129

Lucia Admiraal en Sakina Loukili, Signalementen 
132

Verder lezen

Wat leuk dat u geïnteresseerd bent in ZemZem!

Vaste lezer worden? U kunt in onze webshop een jaarabonnement afsluiten (22,50 per jaar). Ook kunt u hier losse nummers bestellen.