2010/1 Wetenschap en beleid

Wetenschappers als overheidsdienaars?

Hoofdredactioneel

Job Cohen en Geert Wilders: twee lijsttrekkers, vertegenwoordigers van twee polen in het debat over de multiculturele samenleving en de islam, onderwerpen die bij de komende verkiezingen niet weg te denken zijn. 

Twee tegenstrevers. Maar beiden roepen in het islamdebat de wetenschap te hulp. Wilders verzocht de rechtbank een aantal islamdeskundigen op te roepen bij het strafproces tegen hem wegens groepsbelediging en aanzetten tot haat en discriminatie. Als die deskundigen bevestigen dat wat hij over de islam zegt waar is, dan kan het ook niet strafbaar zijn, zo stelt hij. Tijdens de openingsconferentie van het Leiden University Centre for the Study of lslam and Society (LUCIS) deed Cohen een oproep aan islamwetenschappers om de prangende vragen die leven bij beleidsmakers, politici en opiniemakers te beantwoorden. Wetenschappers zouden de opvattingen die in Nederland de openbare meningsvorming over islam, moslims en moslimgemeenschappen moeten toetsen aan wetenschappelijke inzichten. 

Moet de wetenschap deze heren te hulp schieten? Hoe voorkomen wetenschappers dat ze zich voor een karretje laten spannen? Kunnen ze zich beter afzijdig houden van het maatschappelijke en politieke debat, om zodoende hun onafhankelijkheid te bewaren? 

Mocht Cohen of Wilders premier worden, zal de regering zich dan voortaan door de wetenschappelijke inzichten laten leiden? Wat zouden wetenschappers de nieuwe regering mee willen geven aan kennis over de islam? Of laten politiek, beleid en debat zich weinig gelegen liggen aan wetenschappelijke inzichten, of het nu gaat om islam, filebestrijding of onderwijs? 

Het thema van dit nummer is de relatie tussen islamonderzoek en islambeleid. In het nummer het pleidooi van Cohen om de verschillende wetenschappelijke inzichten over de moslimwereld beter over het voetlicht te brengen. Thijl Sunier stelde in NRC Handelsblad dat beleidsprioriteiten juist te veel de onderzoeksagenda bepalen. Jean Tillie reageerde met een ingezonden brief. ZemZem zette beide heren aan tafel om de degens te kruisen. Léon Buskens analyseert het verband tussen wetenschap en debat dat volgens hem ook een winwinsituatie zou kunnen opleveren. Froukje Santing tot slot beschrijft wat het loslaten van het thema integratie kan opleveren aan nieuwe inzichten. 

Daarnaast in dit nummer de zevende aflevering van onze serie over de geschiedenis van de Nederlandstalige oriëntalistiek, dit keer over Reinhart Dozy. De zevende aflevering van ‘Afscheid van een generatie’ is een portret van Fred Leemhuis. Daarnaast gedichten uit de tweetalige bloemlezing Moderne Turkse poëzie, en besprekingen van twee bijzondere fotoboeken. Uit een van die boeken, Room 103 van Jeroen Kramer, komt ook de foto op de voorkant van deze ZemZem

Hoofdredactie
Jurgen Maas & Annemarike Stremmelaar 

Redactie
Anna Bukhari, Sultan Gün, Fadi Hirzalla, Umut Kibrit, Nina ter Laan, Sara Muller, Madelon Stokman, Monique Swart en Joas Wagemakers

Eindredactie
Annemarike Stremmelaar & Monique Swart

Aan dit nummer werkten mee
Joseph Alagha, Asis Aynan, Goran Baba Ali, Ferry Biedermann, Léon Buskens, Job Cohen, Richard van Leeuwen, Jannemieke Oostra, Froukje Santing, Sytske Sötemann, Nora Stel, Arnoud Vrolijk, Mehmet Emin Yıldırım en Sami Zemni 

In deze ZemZem

Wetenschap op bestelling?
Inleiding
Annemarike Stremmelaar
6

Kennis dringt niet door tot de politiek en de media 
Toespraak
Job Cohen
15

Ruimte voor eigenzinnigheid
Debat tussen Thijl Sunier & Jean Tillie
Jurgen Maas & Annemarike Stremmelaar
19

Islamonderzoek in de publieke sfeer
Opinie
Léon Buskens
25

Kennis als antwoord op Wilders
Scriptie
Froukje Santing
33

Een eigenzinnige polemist. Reinhart Dozy (1820-1883)
Aflevering 7 van de serie Oriëntalistiek in de Lage Landen
Richard van Leeuwen & Arnoud Vrolijk
40

What’s in a name
Portret van Fred Leemhuis
Aflevering 7 van de serie Afscheid van een generatie
Madelon Stokman
52

Eindelijk een volwaardige plaats in de wereldliteratuur 
Moderne Turkse poëzie
Sytske Sötemann & Mehmet Emin Yıldırım
60

Sidi-Refkied M’hand
Column
Asis Aynan
66

Een man zonder wapen is geen man Reportage uit Jemen
Anna Bukhari
68

Wat is democratie? Verkiezingen in Libanon
Analyse
Nora Stel & Joseph Alagha
74


Fotografie & literatuur

Uitblinker in poëtische aanpak
Jeroen Kramer, Room103
Ferry Biedermann
83

Getuige van de Koerdische geschiedenis
Michiel Hegener, The Kurds of Iraq
Goran Baba Ali
88

Vakmanschap is meesterschap
Roel Meijer (red.), Global Salafism
Sami Zemni
101

Voorbij de clichés
Mirjam Shatanawi, Islam in beeld 
Sara Muller
105

Signalementen
108

Verder lezen

Wat leuk dat u geïnteresseerd bent in ZemZem!

Vaste lezer worden? U kunt in onze webshop een jaarabonnement afsluiten (22,50 per jaar). Ook kunt u hier losse nummers bestellen.