Aan dieren worden bepaalde karaktereigenschappen toegeschreven, die in spreekwoorden en zegswijzen gebruikt worden om de mens een spiegel voor te houden. Zo zijn in Nederlandse spreekwoorden ezels dom, honden trouw en apen lelijk. In dit artikel worden deze eigenschappen naast die van dieren in Egyptisch-Arabische spreekwoorden gelegd. Hieruit blijkt dat er verschillen zijn, maar ook verrassende overeenkomsten.
Gepubliceerd in 2025/1 Kat, kameel, kameleon.
In veel talen van de wereld komen spreekwoorden en gezegden voor waarin dieren de hoofdrol spelen. In het Egyptisch-Arabisch is dat niet anders; niet voor niets sieren dieren het omslag van het iconische spreekwoordenboek van Ahmad Taymur Pasja (1871-1930) (afbeelding 1). Daarin komen dieren voor in maar liefst 14% van de genoemde spreekwoorden. Hoewel het Nederlands zowel geografisch als typologisch ver van het Egyptisch-Arabisch verwijderd is, zijn er toch Nederlandse spreekwoorden die overeenkomen, of die vergelijkbare concepten uitdrukken als Egyptische. Het lijkt er daarom op dat sommige spreekwoorden teruggaan op universele waarden. Daarnaast zijn er ook spreekwoorden die een gezamenlijke voorouder hebben, bijvoorbeeld in het Grieks of Latijn, en zich van daaruit door middel van vertalingen over Europa en verder hebben verspreid.
Verder lezen? Bestel het nieuwe nummer in onze webshop.
