Ruim drie jaar na het begin van de rebellie en de daarop volgende moordpartijen door de Janjaweed is Darfur opnieuw een slagveld. En dat ondanks een vredesakkoord, de inzet van een vredesmacht van de Afrikaanse Unie, vier Veiligheidsraadresoluties en de inzet sinds twee jaar van Jan Pronk als speciaal gezant van Kofi Annan. Is de internationale gemeenschap terug bij af?
Gepubliceerd in 2006/3 Islam in Afrika
Het begon zo mooi. In januari 2005 sluiten de rebellen van de Sudanese Bevrijdingsbeweging (SPLM) en de regering na twintig jaar burgeroorlog een ‘Comprehensive Peace Agreement’ (CPA). Speciaal gezant Jan Pronk is dan al meer dan een half jaar bezig met de voorbereiding van de stationering van meer dan tienduizend VN-vredestroepen en civiele waarnemers. Het succes van de CPA is het gevolg van een combinatie van verleiding, dreiging met straf en betrokkenheid. Binnen de internationale rolverdeling komt de verleiding altijd van de Europeanen met hun ontwikkelingsbudgetten, de dreiging met straf van de Amerikanen en het doorzettingsvermogen van een klein groepje betrokkenen dat niet gefrustreerd raakt door het touwtrekken van oorlogspartijen die geen afstand kunnen of willen nemen van hun krijgsretoriek. Opmerkelijk is de betrokkenheid van John Danforth, de Amerikaanse ambassadeur bij de VN en voormalig ambassadeur in Sudan. Meer dan in andere internationale conflicten vallen voor de VS interne politieke druk van de zwarte kiezer, buitenlandse politieke overwegingen in de strijd tegen de ‘oprukkende islam’, en het ontwikkelingsperspectief van het overeind helpen van één van de armste streken ter wereld samen. Ook de onvermoeibare Keniase generaal Sumbayo speelt een belangrijke rol. Zelfs op de meest uitzichtloze momenten houdt hij namens de IGAD — een club van Europese donoren en regeringen in de Hoorn van Afrika — donderpreken die door de SPLM en de Sudanese regeringsonderhandelaars worden geaccepteerd omdat ze afkomstig zijn van een Afrikaan.
Wellicht ligt het succes ook aan het gezamenlijk optrekken van de internationale gemeenschap. Donoren komen samen met de Wereldbank met een ontwikkelingsplan de VS oefenen politieke druk uit die door de buurlanden van Sudan wordt versterkt, en de VN proberen een progressief en alle internationale rechtsregels dekkend vredesakkoord te implementeren. Niet voor niets roemen diplomatieke vertegenwoordigers en internationale waarnemers het akkoord als een model voor vredesontwikkeling en vreedzame verandering van een repressief en orthodox islamitisch regime.
Verder lezen? Dit nummer is helaas uitverkocht, maar u kan het nummer binnenkort digitaal aankopen via de webshop.