2006/3 Islam in Afrika

Hoofdredactioneel

Een nieuwe ZemZem is uit, een nieuwe oorlog is voorbij. Je zou wensen dat een grote belangstelling voor een regio wordt gereflecteerd in hoge kwaliteit van de berichtgeving over die regio. De twijfels die menigeen daarover al had worden nu geuit door journalist Joris Luyendijk. ZemZem sprak uitvoerig met Luyendijk over zijn treurigstemmende boek Het zijn net mensen. Beelden uit het Midden-Oosten. Daarnaast bieden we een analyse van Hizbullah tijdens de oorlog in Libanon. Ook staan we uitgebreid stil bij de dood van de aartsvader van de Arabische roman, Nagieb Mahfoez.

Er zijn meer moslims in Sub-Sahara Afrika dan in het Midden-Oosten. Toch wordt het gangbare beeld van de islam vooral ingevuld met behulp van ideeën over Arabieren, Turken, Iraniërs en Afghanen. Zelden dringt zich een Afrikaans-islamitisch perspectief op. Dat geldt voor veel academici die zich bezighouden met de islamitische wereld, maar ook voor de media. 

Berichtgeving over islam in Afrika is zeldzaam, met uitzondering van berichten over sharia, vrouwenbesnijdenis en andere zaken die belangrijk zijn maar een onevenwichtig beeld schetsen. Recente ontwikkelingen zoals de genocide in Darfur en de opkomst van de Unie van Islamitische Rechtbanken in Somalië zijn redelijk doorgedrongen tot de Nederlandse media, maar men loopt vooral kortstondig achter de rampen aan.

Tegenwoordig richt ontwikkelingssamenwerking in Afrika zich vooral op het stimuleren van goed democratisch bestuur en een sterke civiele maatschappij. Daarom kunnen de ontwikkelingen van moslimgemeenschappen in Sub-Sahara Afrika niet langer onbelicht blijven. Dat geldt des te meer omdat islamitische gemeenschappen in Sub-Sahara Afrika momenteel veranderingen doormaken die samenhangen met zowel lokale omstandigheden als mondiale ontwikkelingen. De verschillende democratiseringsimpulsen in Afrika kunnen daar niet aan voorbijgaan. Daarom spraken wij met een beleidsmaker en een academicus over de rol die religie kan spelen in ontwikkeling.

In het Afrika-katern schenken we verder onder meer aandacht aan de groei van orthodoxe, uit het Arabisch schiereiland overgewaaide vormen van de islam op het continent, met name in Mali en Ethiopië. We kijken naar sharia-wetgeving in Nigeria en de recente ontwikkelingen in Somalië, maar ook naar de geschiedenis van de Sahel en de Afrikaanse oostkust. Vanuit Sudan een overzicht van de strijd tussen de internationale gemeenschap en de machthebbers in Khartoem over Darfur. Dat tenminste Westerse veiligheidsdiensten Afrika niet veronachtzamen mag blijken uit de war on terror zoals die zich in de Sahel afspeelt, een tot op heden vrijwel ongelezen hoofdstuk in de Amerikaanse strijd tegen de evildoers.

Dit nummer van ZemZem is uitverkocht.