Wat is democratie? Verkiezingen in Libanon

Analyse

Ruim vijf maanden zat Libanon zonder kabinet. Dit als gevolg van de langste politieke crisis sinds het einde van de Libanese burgeroorlog in 1990. Hezbollah kreeg de schuld. Politieke tegenstanders noemen deze organisatie ondemocratisch. Te kort door de bocht, stellen Nora Stel en Joseph Alagha.

Gepubliceerd in 2010/1 Wetenschap en beleid

Vlaggen, posters met verkiezingsbeloften, en metershoge portretten van politieke leiders domineerden vorig jaar maandenlang het Libanese straatbeeld. Op 7 juni 2009 mochten de Libanezen naar de stembus. Ondanks het gebruikelijke cynisme over de mogelijkheid tot verandering, leefde de hoop dat de parlementsverkiezingen een periode van politieke stabiliteit zouden inleiden.¹ De strijd ging tussen de alliantie 14 Maart, onder leiding van de soennitische Toekomstbeweging van Saad Hariri,² en de alliantie 8 Maart onder aanvoering van de sjiitische Hezbollah.’³

De verkiezingen leverden een duidelijke overwinning op voor 14 Maart en werden beschouwd als betrekkelijk eerlijk.⁴ De hoop op stabiliteit leek dus gerechtvaardigd. Toch moest Libanon het na de verkiezingen nog meer dan vijf maanden zonder regering stellen, omdat de verschillende partijen het niet eens konden worden over de interpretatie van de verkiezingsuitslag. Sinds het einde van de burgeroorlog in 1990 had geen kabinet zoveel tijd nodig om tot stand te komen als de regering die Hariri uiteindelijk op 10 november presenteerde. Kortom, de verkiezingen maakten, ondanks de hoop hierop, geen einde aan de politieke crisis. Iets waarvan vooral Hezbollah, impliciet en expliciet, de schuld heeft gekregen. Haar democratische visie wijkt op belangrijke punten af van het democratische model dat in het Westen gangbaar is, wat politieke tegenstanders de gelegenheid geeft Hezbollah als ondemocratisch af te schilderen. Maar Hezbollah is niet zozeer ondemocratisch, als wel ‘anders democratisch’.

Verder lezen? Dit nummer is helaas uitverkocht, maar u kan het nummer binnenkort digitaal aankopen via de webshop.

Nora Stel deed haar BA Geschiedenis aan de Radboud Universiteit Nijmegen en behaalde in 2009 met een cum laude onderscheiding haar MA in Conflict Studies and Human Rights aan de Uniyersiteit Utrecht. Voor haar afstudeerscriptie deed zij in Libanon onderzoek naar de struc- turele achtergronden van Hezbollahs rol in de gevechten die in mei 2008 in Beiroet plaatsvonden.

]oseph Alagha werkt als postdoconderzoeker voor het NWO-programma Islam and the Performing Arts in the Middle East aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Hij is auteur van The Shifts in Hizbullah’ s Ideology (Amsterdam University Press, 2006).

Noten

1. Interviews afgenomen door Nora Stel in Beiroet in maart, april en mei 2009 (met politici, academici, journalisten en civil society vertegenwoordigers).
2. Hierbij zijn ook aangesloten de Progressieve Socialistische Partij van druzenleider Walid Jumblatt, de christelijke Phalange en Libanese Troepen en kleinere sjiitische partijen.
3. Hezbollah, geleid door Hasan Nasrallah, is samen met de Amal bewegingen en de Vrije Patriottische Beweging (Libanons grootste christelijke partij) toonaangevend in 8 Maart. Daarnaast zijn er enkele kleinere christelijke, soennitische en druzenpartijen bij aangesloten. De allianties zijn genoemd naar de data waarop ze in 2005 zijn gevormd.
4. Dat is althans de uitleg die in het Westen domineert. Arabische bronnen wijzen erop dat de ‘overwinning’ van 14 Maart meer te danken is aan Libanons gesegregeerde politieke systeem – waardoor 14 Maart met 45 procent van de stemmen, 55 procent van de zetels veroverde – dan aan een daadwerkelijk publiek mandaat. Esam Al Amin, ‘What Really Happened in the Lebanese Elections?’, www. counterpunch.org, geraadpleegd op u december 2009.
5. Pol Morillas, ‘Obama’s Path Passes Through Lebanon’, European Institute for Security Studies Magazine, juni 2009 en Thomas Smith Jr., ‘Lebanon’s Pro-Democracy Leadership Shocked By Comments UN Commander’, www. analyst-network.com, geraadpleegd op II december 2009.
6. www.arabnewsblog.net, geraadpleegd op n december 2009.
7. Daniel Pipes, ‘Can Hezbollah and Hamas be democratic?’, www. danielpipes.org, geraadpleegd op II december 2009.
8. Bryn Hughes, ‘The ‘Fundamental ‘Threat of (Neo )Liberal Democracy’, Dialogue, jaargang 3, nummer 2, 2005, pag. 43-85.
9. Excursie op 9 mei 2009.
10. Dit werd bevestigd tijdens verschillende interviews, onder andere met Hassan Krayem, specialist in staatsbeleid voor het United Nations Development Program (14 maart 2009).
11. Interview afgenomen op 23 maart 2009.
12. Joseph Alagha, Hizbullab: The Ideological and Political History I978-2008, Instituut voor Strategische Studies 2008, pag. 131- 134, www.iraqstudies.org/books2oo8a.htm
13. De speeches (van 8 en 26 mei 2009) zijn beschikbaar op www.yalibnan.com
14. Interview met Ali Fayyad (15 april 2009).
15. Ali Fayyad, Fragile States: Dilemmas of ZemZem 82 Stability in Lebanon and the Arab World, International NGO Training and Research Centre (INTRAC), 2008, pag. 64.
16. Interview afgenomen op 16 april 2009.
17. Interview afgenomen op 20 maart 2009.
18. ‘Hezbollah’s Political Manifesto’, Pers- bureau, Hoofdstuk 2: ‘Lebanon’, Sectie r: ‘The Homeland’, 2009, pag. 38-39.
19. Interview afgenomen op 9 april 2009.
20. Katia Haddad, ‘Hezbollah Against Democracy’, www.truthout.org, geraad- pleegd op II december 2009.
21. Interview met Robert Fisk, Midden- Oosten correspondent voor The Independent (11 maart 2009).
22. Nora Stel, ‘Forcing the Lebanese Back to Dialogue. The May 2008 Beirut Clashes from a State-Building Perspective’, 2009, MA scriptie beschikbaar op http:// igitur-archive.library.uu.nl/student- theses/2009-ro22-200II?f1hesis%20 Nora%20Stel.pdf