Sinds het begin van Jemens burgeroorlog in 2015 zetten verschillende politieke en militaire groeperingen traditionele liederen (zawamel) in bij hun strijd om de steun van de Jemenieten. Dat heeft geleid tot een ware ‘liederenoorlog’.
Gepubliceerd in 2025/1 Kat, kameel, kameleon.
In klassiek Arabisch betekent zamel van de ene naar de andere kant bewegen. Het is een vorm van muzikaal erfgoed: poëzie die doorgaans door een mannelijke stem werd voorgedragen, meestal om krijgers op te hitsen voor ze ten strijde trokken. Volgens sommige bronnen zijn zawamel (meervoud van zamel) ontstaan in de derde eeuw v.C., toen leden van Jemenitische stammen zich in grotten verstopten voor Romeinse indringers en ’s nachts stemmen van geesten (djinns) hoorden. De stemmen zongen met betoverende klanken:
Qabbah allah wudjuh… ma nimil
Moge God [hun] gezichten misvormen… wij geven ons niet over
Geïnspireerd door de zawamel verlieten ze de grot om de Romeinse invasie het hoofd te bieden. Na verloop van tijd werden de zawamel ook gezongen in andere contexten, bijvoorbeeld bij bemiddeling bij onenigheid tussen stammen of wanneer om vergiffenis werd gevraagd bij een familievete, maar ook bij sociale aangelegenheden, feestdagen en bruiloften. Zawamel bestaan doorgaans uit korte poëtische verzen met een kenmerkend ritme dat gemakkelijk herhaald kan worden door het publiek.
Het gebruik van zawamel door oude en nieuwe Jemenitische groeperingen
Midden in de Jemenitische oorlog in 2015 kwamen de zawamel opnieuw op de voorgrond, toen oude en nieuwe militaire Jemenitische groeperingen ze begonnen te gebruiken. Er ontstond een heuse zawamel-industrie, die liederen produceerde en uitzond op publieke kanalen en sociale media. De analyse van zawamel biedt waardevolle inzichten in de positie, populariteit en ambities van de verschillende Jemenitische groeperingen.
Verder lezen? Bestel het nieuwe nummer in onze webshop
