Chinese staatsbedrijven investeren op grote schaal in de Afrikaanse Sahel, het gebied direct ten zuiden van de Sahara. Om wat voor investeringen gaat het precies? En wat staat ertegenover? Journalist Gerbert van der Aa neemt ons mee op reis.
Gepubliceerd in 2023/1 China
Belt and Road Initiative
Chinese staatsbedrijven investeren op grote schaal in de Afrikaanse Sahel, het gebied direct ten zuiden van de Sahara.1 In het kader van het Belt and Road Initiative (bri), een wereldwijd Chinees programma dat in 2013 van start ging, stelde Beijing voor miljarden euro’s aan goedkope leningen beschikbaar voor de aanleg van onder meer infrastructuur en regeringsgebouwen in de Sahel. In ruil daarvoor kreeg Beijing handelsvoordelen en vergunningen voor de winning van grondstoffen.
China is de belangrijkste investeerder
China is vandaag de dag de belangrijkste buitenlandse handelspartner en investeerder in de regio: de waarde van de handel tussen China en de Sahel steeg van 3,3 miljard dollar in 2010 naar 7,4 miljard dollar in 2020.2 Hoe zien die investeringen er concreet uit? En wat staat ertegenover?
Grondstofconcessies: uranium en olie in Niger
De winning van uranium en olie in Niger is een goed voorbeeld van de concessies die China heeft verkregen in de Sahel. Voorheen was Frankrijk, de voormalige kolonisator van de meeste Sahel-landen, doorgaans de buitenlandse mogendheid met de grootste economische belangen. Dit veranderde met de komst van de Chinezen, maar in Niger waren de successen wisselend.
Verder lezen? Bestel het nummer nu in onze webshop.
Gerbert van der Aa is historicus en journalist, gespecialiseerd in Noord- en West-Afrika. Hij schrijft onder meer voor NRC en EW magazine. Van der Aa is oud-redacteur van Soera, de voorloper van ZemZem. Hij publiceerde meerdere boeken, waaronder In Search of the Tuareg (2018) (www.gerbertvanderaa.nl).
Noten
- De Sahel is de overgangszone tussen de Sahara en het Afrikaanse tropisch regenwoud. In dit stuk gaat het om de landen Senegal, Mauritanië, Mali, Burkina Faso, Niger, Tsjaad en Soedan – al horen in theorie ook delen van onder meer Noord-Nigeria en Eritrea bij de Sahel.
- VN-cijfers over de handel tussen China en de Sahel: www.sais-cari.org/data-china-africa-trade, voor het laatst geraadpleegd op 17 januari 2023. Voor vergelijkingen met andere landen zie: wits.worldbank.org/countrysnapshot/en/BFA/textview.
- Jean-Pierre Cabestan, “Beijing’s ‘going out’ strategy and Belt and Road Initiative in the Sahel: The case of China’s growing presence in Niger,” Journal of Contemporary China 118 (2019): 592-613.
- De Toearegs zijn een semi-nomadisch Amazighvolk. In meerdere Sahel-landen vechten gewapende Toeareg-strijders voor een eigen staat. Zie: Gerbert van der Aa, Terug naar Tim- boektoe. Een reis naar de Toearegs in Mali (Amsterdam, Atlas Contact, 2004).
- Cabestan, “Beijing’s ‘going out’ strategy”.
- Cabestan, “Beijing’s ‘going out’ strategy”.
- Cabestan, “Beijing’s ‘going out’ strategy”.
- Dara Cheick, “China’s foreign policy in the Sahel: Challenges and prospects,” Organisation for Research on China and Africa, 25 mei 2022, voor het laatst geraadpleegd op 17 januari 2023 via www.orcasia.org/2022/05/chinas-foreign-policy-in-the-sahel-challenges- and-prospects/.
- Alain Antil en Armelie Choplin, “Le chaînon manquant: Notes sur la route Nouakchott– Nouadhibou, dernier tronçon de la transsaharienne Tanger-Dakar,” Afrique Contemporaine 208 (2003): 115-126.
- Eric Olander, “South-Sudan closes a Chinese built highway due to poor quality,” China Global South Project, 11 juni 2020, voor het laatst geraadpleegd op 17 januari 2023 via www.chinaglobalsouth.com/2020/06/11/south-sudan-closes-a-chinese-built-highway-due- to-poor-quality, en Ryan Dube en Gabriel Steinhauser, “China’s global mega-projects are falling apart,” The Wall Street Journal, 20 januari 2023, voor het laatst geraadpleegd op 17 februari 2023 via www.wsj.com/articles/china-global-mega-projects-infrastructure-falling-apart-11674166180.
- Eric Olander, “I am tired of low-quality Chinese products, why do they sell us such?” The China Global South Project, 25 juli 2016, voor het laatst geraadpleegd op 1 april 2023 via www.linkedin.com/pulse/qa-i-am-tired-low-quality-chinese-products-why-do-sell-olander-%E6%AC%A7%E7%91%9E%E5%85%8B/.
- Adedeji Adeniran et al., “Estimating the economic impact of Chinese bri investments in Afica,” South African Institute of International Affairs, 21 juni 2021; Pierre Mandon en Martha Tesfaye Woldemichael, “Has Chinese aid benefited recipient countries? Evidence from a meta-regresssion analyses,” imf Working Paper No. 2022/046, 25 februari 2022.
- Abdoulkadre Ado, “What China is learning from West-African managerial practices,” Carnegie Endowment for International Peace, 27 oktober 2022.
- Ado, “What China is learning”.
- Julius Big, “Meet Kande Gao, the Chinese woman who dresses, writes and speaks fluently in Hausa language,” Benco News, 6 februari 2021, voor het laatst geraadpleegd op 17 januari 2023 via www.benconews.com/meet-kande-gao-the-chinese-woman-who-dresses-writes-and-speaks-fluently-in-hausa-language/.
- Ado, “What China is learning”.
- Josephine Appiah-Nyamekye Sanny en Edem Selormey, “Africans welcome China’s influence but maintain democratic aspirations,” Afrobarometer Dispatch no. 489, 15 november 2021, www.afrobarometer.org/publication/ad489-africans-welcome-chinas-influence-maintain-democratic-aspirations/.
- Deborah Brautigam, “China in Africa: seven myths,” The Elcano Royal Institute, 8 februari 2011, www.realinstitutoelcano.org/en/analyses/china-in-africa-seven-myths-ari/.
- Alison Onyango, “Yerewolo, le groupe pro-Russe du Mali qui exige le départ des forces de onu,” bbc, 7 augustus 2022, voor het laatst geraadpleegd op 17 januari 2023 via www.bbc.com/afrique/articles/c8750xp0d1zo.
- Cabestan, “Beijing’s ‘going out’ strategy”.
- Cijfers over de geweldtoename in de Sahel: www.acleddata.com, voor het laatst geraadpleegd op 17 januari 2023.
- Paul Nantulya, “Chinese security contractors in Africa’ Carnegie Endowment for International Peace, 8 oktober 2020, www.carnegieendowment.org/2020/10/08/chinese-security-contractors-in-africa-pub-82916.
- Nantulya, “Chinese security contractors”.
- Nantulya, “Chinese security contractors”.
- Vredes- en Veiligheidsraad van de Afrikaanse Unie, www.issafrica.org/pscreport/psc-in- sights/questions-over-foreign-military-presence-in-africa, voor het laatst geraadpleegd op 17 januari 2023.