2007/1 De Osmaanse erfenis

De Osmaanse erfenis

Hoofdredactioneel

Op 19 januari werd de Turks-Armeense journalist Hrand Dink vermoord. Dink, hoofdredacteur van het weekblad Agos, kwam openlijk uit voor zijn standpunt dat de Osmaanse regering tijdens de Eerste Wereldoorlog genocide had gepleegd op de Armeense bevolking van het rijk. Deze moordaanslag toont aan dat het Osmaanse verleden niet voorbij is. Niet in Turkije, maar ook niet in Nederland en elders in Europa, waar de discussie over deze periode in de Osmaanse geschiedenis voortduurt. Ook voor- en tegenstanders van de toetreding van Turkije tot de Europese Unie voeren argumenten aan die ze ontlenen aan een ver verleden van Verlichting en Kalifaat. Met het themakatern ‘De Osmaanse erfenis’ brengt ZemZem de actualiteit van de Osmaanse nalatenschap in kaart.

Ook in het Midden-Oosten en op de Balkan wordt nog altijd gestreden over het historische recht er te wonen en te heersen. Na het uiteenvallen van het Osmaanse Rijk, dat vele volkeren en religies verenigde, ontstonden natiestaten met grote minderheden. Al deze landen hebben een lange geschiedenis van volksverhuizing en etnische zuivering achter de rug. De meeste kampen nog altijd met de problemen die een heterogene bevolking met zich meebrengt. De lezer hoeft alleen maar te denken aan Libanon, Irak, en wederom Turkije. 

Het is nu nauwelijks meer voor te stellen dat voordat de Eerste Wereldoorlog begon het geenszins een uitgemaakte zaak was hoe de kaart van het Midden-Oosten, Klein-Azië, en Zuidoost-Europa er uit zou komen te zien. In dit nummer onder andere artikelen van drie jonge auteurs over de periode rond de Eerste Wereldoorlog, waarin de verschillende etnische en religieuze groepen allen hun eigen dromen koesterden over een betere toekomst. 

De kosmopolitische geschiedenis van het Osmaanse Rijk blijft ondertussen tot de verbeelding spreken en vormt een bron van inspiratie voor Franse, Britse en Duitse, maar ook Turkse en Arabische schrijvers. Nobelprijswinnaar Orhan Pamuk is beroemd geworden vanwege zijn verwerking van het verleden in zijn romans. Zijn populariteit in Europa bewijst dat die fascinatie gedeeld wordt door het Europese lezerspubliek. Maar ook in Turkije zelf is sprake van een zekere nostalgie naar dat verleden, waarbij ook de minder mooie kanten van de geschiedenis soms weer aan het licht komen. Omdat die het beeld van de Osmanen soms dreigen te overschaduwen in dit nummer ook aandacht voor de rijke kunst en cultuur van het Osmaanse Rijk.

Verder lezen? Dit nummer is helaas uitverkocht, maar u kan het nummer binnenkort digitaal aankopen via de webshop.

Hoofdredactie
Paul Aarts, Jurgen Maas en Annemarike Stremmelaar 

Redactie
Sultan Gün, Meltem Halaceli, Danielle Kroes, Fadi Hirzalla, Mounir Lahzami, Roel Meijer en Robbert Woltering 

Eindredactie
Jurgen Maas en Annemarike Stremmelaar

Aan dit nummer werkten mee
Al Galidi, Eefje Blankevoort, Petra de Bruijn, Marjo Buitelaar, Anna Bukhari, Jae Klaasen, Richard van Leeuwen, Umar Ryad, Jan Schmidt, Sytske Sötemann, Fenneke Sysling en Erik Jan Zürcher 

In deze ZemZem

De Turkse schaar 
Jurgen Maas & Annemarike Stremmelaar
6

Istanbul, een stad vol monumenten 
Jan Schmidt 
8

Reisgenoten en wijnschenkers 
Sytske Sötemann 
22

Macht en hartstocht in Istanbul 
Richard van Leeuwen 
31

De miniatuur als detective 
Petra de Bruijn 
42

Het verkrampte nationalisme voorbij? 
Jan Schmidt 
54

Memoires van mijn grootvader
Meltem Halaceli
66

Van officier tot publicist en wapenhandelaar 
Umar Ryad 
74

Islam en propaganda in de Britse en Nederlandse pers
Fenneke Sysling
84

De Osmaanse erfenis Arabische Midden-Oosten 
Richard van Leeuwen 
94

Turks secularisme in historisch perspectief 
Erik ]an Zürcher 
106

Proost in de trein 
Al Galidi 
114

Ik schrijf uit liefde, niet uit afkeer’ 
Anna Bukhari 
116

Politiek is vergankelijk, kunst blijft 
Eefje Blankevoort 
122

Che Guevara van de jihad 
Yusuf al-Ayiri
Roel Meijer
126


Literatuur

Fouad Laroui 
Over het islamisme. Een persoonlijke weerlegging 
Marjo Buitelaar 
132

Wat wil de dader? 
Renate van der Zee, Eerwraak in Nederland 
Annemarike Stremmelaar
136

Een herhaling van zetten
Norman Finkelstein, De drogreden van het antisemitisme-Israël, de VS en het misbruik van de geschiedenis 
Jae Klaasen 
141

Signalementen
144

Noten
160

Verder lezen

Wat leuk dat u geïnteresseerd bent in ZemZem!

Vaste lezer worden? U kunt in onze webshop een jaarabonnement afsluiten (22,50 per jaar). Ook kunt u hier losse nummers bestellen.