De ZemZem-selectie voor Movies that Matter 2024

Gepubliceerd op Gecategoriseerd als Kunst & Cultuur, Politiek & Samenleving

ZemZem-lezers kunnen weer genieten van een breed scala aan boeiende films tijdens het Movies that Matter-festival in Den Haag. Movies that Matter heeft als doel met documentaires en fictie de kijker bewust te maken van mensenrechtenkwesties over de hele wereld. Dit jaar zal het festival plaatsvinden van 22 maart t/m 30 maart in Filmhuis Den Haag, Theater aan het Spui, op diverse gastlocaties in Den Haag en satellietlocaties door heel Nederland.  

ZemZem selecteerde alvast enkele intrigerende films, zowel fictie als documentaires die betrekking hebben op het Midden-Oosten, Noord-Afrika en de islam. In de documentaire-selectie van dit jaar komt een bijzonder leidmotief naar voren: familie en familietrauma. De documentaires vertellen stuk voor stuk aangrijpende familieverhalen die alle beïnvloed zijn door traumatische gebeurtenissen. Movies that Matter verruimt de blik op mensenrechten door het vertonen van films en het stimuleren van debat over urgente maatschappelijke thema’s. Ondanks de persoonlijke invalshoek van de films, behandelen zij wel degelijk politieke kwesties: de verhalen die de kijkers te zien krijgen moedigen de kijkers aan met elkaar in gesprek te gaan over een rechtvaardige wereld. 

Categorie: documentaire

I Shall not Hate (Tal Barda, Canada/Frankrijk) 

Abuelaish was de eerste Palestijnse dokter ooit die op een Israëlische kraamafdeling kwam te werken. Daar waar Abuelaish nieuw leven verwelkomde, doodde een Israëlische tank zijn drie dochters. Geteisterd door verdriet maar ook gesterkt door vastberadenheid voert Abuelaish verzet tegen de Israëlische apartheid in Palestina. Deze documentaire is een krachtig betoog voor tolerantie en deelt een boodschap met urgentie gezien de huidige ontwikkelingen in Gaza en de Westelijke Jordaanoever.  

Mediha (Hasan Oswald, Verenigde Staten) 

De hartverscheurende en inspirerende documentaire Mediha vertelt het verhaal over de jonge Yezidi-vrouw Mediha Alhamad. Mediha, pas 15 jaar oud, werd slachtoffer van ontvoering en seksuele slavernij door ISIS. De documentaire vormt een openhartig portret van een jonge vrouw vastberaden voort te leven met een bijzondere missie: ze is op zoek naar gerechtigheid, heling, en naar haar vermiste ouders en broertje.  

Four Daughters (Kaouther Ben Hania, Tunesië) 

De documentaire Four Daughters werpt licht op de gelaagde band tussen een Tunesische moeder (Olfa) en haar dochters. Wanneer Olfa’s twee oudste dochters plotseling verdwijnen, besluit zij samen met haar overgebleven twee dochters en professionele acteurs haar familiegeschiedenis na te spelen. Dit legt oude wonden uit Olfa’s jeugd bloot. Olfa en haar dochters leren elkaar op een nieuwe manier begrijpen. 

The Mother of All Lies (Asmae El Moudir, Marokko) 

De rode lijn in het verhaal van de film The Mother of All Lies is het complexe en wrede familieverleden van regisseur El Moudir. Het besluit van El Moudir om dit verleden vast te leggen veroorzaakt een confrontatie tussen haar familie en de noodlottige gebeurtenissen van 29 mei 1981 te Casablanca, ook bekend als de “Broodrellen.” El Moudir laat via de contrasterende perspectieven die zij gedurende haar jonge jaren had zien hoe onbetrouwbare herinneringen ontstaan: fictie en realiteit smelten samen. Die ambivalentie zet de constructie van identiteit op losse schroeven. 

One Bullet (Carol Dysinger, Verenigde Staten) 

One Bullet vertelt een verhaal over de bijzondere ontmoeting in een ziekenhuis in Afghanistan tussen regisseur Carol Dysinger en Bibi Hajji. Hajji is moeder van een opgenomen gewonde Afghaanse soldaat. De kennismaking in het ziekenhuis leidt tot een intieme vriendschap tussen de twee vrouwen. De oorlogsdocumentaire stelt de kijker de vraag hoe wij als mens elkaar kunnen vinden en begrijpen ondanks sociale, culturele en religieuze tegenstellingen: vriendschap kan verschillen overstijgen.  

My Father (Pegah Ahangarani, Iran) 

In het persoonlijke essay My Father vertelt Ahangarani over de effecten van de Iraanse Revolutie, en de daaropvolgende roerige tijden in haar vaderland, op haarzelf en haar naasten. Ze maakt hierbij gebruik van eigen archiefmateriaal, nieuwsfragmenten, familiefoto’s en haar persoonlijke verhaal verteld in voice-over. Met vaak poëtische en liefdevolle zinnen onthult ze de diepgaande invloed van de Iraanse geschiedenis van de afgelopen vijftig jaar op de levens van verschillende generaties familieleden en vrienden. 

Grand Me (Atiye Zare Arandi, Iran) 

In deze levendige en tegelijk bitterzoete film, geregisseerd door haar eigen tante, is een 9-jarig Iraans meisje vastbesloten haar ouders voor de rechter te dagen na hun bittere scheiding. Melina wil bij haar moeder in Teheran wonen, maar zowel haar onvoorspelbare vader als haar nieuwe stiefvader staan dat niet toe. Melina besluit om een voogdijzaak aan te spannen. Grand Me is een frisse, eigentijdse toevoeging aan de prachtige Iraanse traditie van films die de wereld van kinderen en de onbegrijpelijke realiteit van volwassenen verkennen. 

How Dare You Have Such a Rubbish Wish (Mania Akbari, Iran) 

Akbari’s film daagt de filmtraditie uit van mannen die verhalen vertellen via de representatie van vrouwen. Door gebruik te maken van fragmenten uit tientallen films die nu verboden zijn in Iran, naast documentaire beelden van de revolutie in 1979 en stukken uit haar eigen werk, verkent dit poëtische filmessay de complexiteit van de positie van vrouwen in de Iraanse samenleving. Mania Akbari werpt licht op de rol van de mannelijke blik in de Iraanse cinema.  

Categorie: fictie

The Burdened (Amr Gamal, Jemen)  

The Burnened gaat over het leven van Ahmed, zijn vrouw Isra’a en hun drie kinderen dat zich afspeelt in Aden, Jemen. Isra’a raakt zwanger gedurende de periode waarin Ahmed net te horen heeft gekregen dat zijn salarisuitbetaling met maanden zal worden uitgesteld. Dit legt een enorme druk op het gezin, dat moet verhuizen en maar net de eindjes aan elkaar weet te knopen. Ahmed probeert Isra’a te overtuigen dat abortus de enige optie is. Dit resulteert in een dilemma komen: zullen zij ingaan tegen de conservatieve normen van hun gemeenschap ten behoeve van het welzijn van hun gezin?  

Hesitation Wound (Selman Nacar, Turkije) 

Ook in het drama Hesitation Wound staat het bijzondere verhaal van een vrouw centraal. De film behelst een dag uit het leven van advocate Canan, die haar professionele verplichtingen combineert met een persoonlijke tragedie: Op de dag van de strafzitting van een moordverdachte die ze verdedigt, moet Canan een morele keuze maken die het leven beïnvloedt van haar moeder, de rechter en de verdachte. De film stelt het Turkse rechtssysteem op een interessante manier ter discussie. 

Mustang (Deniz Gamze Ergüven, Turkije)  

Na hun laatste schooldag voor de zomervakantie gaan de zusjes Lale, Nur, Ece, Selma en Sonay naar het strand om te spelen met een paar jongens uit hun klas. Een conservatieve buurvrouw ziet dit echter als een schandelijke daad van losbandigheid, waardoor de meisjes verwikkeld raken in een groot schandaal met onvoorspelbare consequenties: langzaam verandert het huis van de zusjes in een gevangenis. Mustang gaat over het gevecht van de jonge vrouwen -gedreven door een diep verlangen naar vrijheid- tegen de beperkingen die hen worden opgelegd. 

Terrestrial Verses (Ali Asgari & Alireza Khatami, Iran) 

De film Terrestrial Verses vorm een aangrijpende compilatie van negen ontmoetingen tussen Iraniërs en de Iraanse autoriteiten: de film volgt mensen uit diverse lagen van de Iraanse samenleving terwijl zij worstelen met de culturele, religieuze en institutionele beperkingen die hen worden opgelegd.  In alle scènes wordt de kijker geplaatst in de positie van de autoriteitsfiguur, die buiten beeld blijft. Elke nuance en elke gelaatsuitdrukking van de acteurs zijn van belang voor de meeslepende verhalen die de film rijk is.  

Neandria (Reha Erdem & Deniz Tortum, Turkije) 

Tiener Suna is een atleet die samen met haar moeder in een Turks bergdorp woont. In het dorp menen oude mannen alles te weten, dreigt milieuvernietiging, overheerst hebzucht, en lijken enkel de jongeren op zoek te zijn naar vrijheid. Suna is de enige met moed die zich durft af te vragen wie het recht heeft om te bepalen wat goed is. In haar dorp is het tijd voor een herdefinitie van macht; het moedige hart van een jonge vrouw is de beste plek om te beginnen. 

YOL – The Full Version (Yilmaz Güney & Şerif Gören, Turkije) 

Een monumentale film over zes Koerdische en Turkse gevangenen die proberen hun leven weer op te bouwen tijdens een week verlof uit de gevangenis. Deze klassieker is geschreven door de Koerdische regisseur Yılmaz Güney terwijl hij zelf gevangenzat. De film was tot 1999 verboden in Turkije vanwege de weergave van de Koerdische cultuur. Nu is Yol gerestaureerd en eindelijk voltooid: hiermee is de visie van de inmiddels overleden filmmaker voor dit legendarische filmwerk eindelijk gerealiseerd. 

Tatami (Guy Nattiv & Zar Amir Ebrahimi, Iran)  

Gedurende het wereldkampioenschap judo krijgen Leila en haar coach Maryam een ultimatum van de Islamitische Republiek Iran: Leila moet een blessure veinzen en opzettelijk verliezen. Mocht zij dit weigeren, dan zal zij worden beschuldigd van hoogverraad tegenover het de Iraanse staat. Tatami vertelt niet alleen het meeslepende verhaal van een atlete die streeft naar goud, maar is ook een politieke thriller waarin Iraanse vrouwen geconfronteerd worden met vervolging, intimidatie en mogelijk ontvoering door het autoritaire regime van hun land. 

Laura Van Alfen

Laura van Alfen rondt momenteel haar bachelor Midden-Oostenstudies met afstudeerrichting Perzische Taal en Cultuur af aan de Universiteit Leiden. Laura heeft eerder in Istanbul (Boğaziçi Üniversitesi) en in Isfahan (Dāneshgāh-e Esfāhān) gestudeerd, waar zij zich verdiepte in internationale betrekkingen, geschiedenis en taalverwerving. Laura richt zich thans op Iran, Afghanistan, Turkije en de Caucasus, en hun relaties in de context van de bredere regio. In haar studie legt zij nadruk op de rol van cultureel erfgoed op het snijvlak van conflict en recht. Daarnaast gaat haar interesse uit naar de sociale impact en politieke doeleinden van kunst en (im)materiële cultuur met betrekking tot minderheden, meertaligheid en diaspora’s.

More Posts

Door Laura Van Alfen

Laura van Alfen rondt momenteel haar bachelor Midden-Oostenstudies met afstudeerrichting Perzische Taal en Cultuur af aan de Universiteit Leiden. Laura heeft eerder in Istanbul (Boğaziçi Üniversitesi) en in Isfahan (Dāneshgāh-e Esfāhān) gestudeerd, waar zij zich verdiepte in internationale betrekkingen, geschiedenis en taalverwerving. Laura richt zich thans op Iran, Afghanistan, Turkije en de Caucasus, en hun relaties in de context van de bredere regio. In haar studie legt zij nadruk op de rol van cultureel erfgoed op het snijvlak van conflict en recht. Daarnaast gaat haar interesse uit naar de sociale impact en politieke doeleinden van kunst en (im)materiële cultuur met betrekking tot minderheden, meertaligheid en diaspora’s.

Wat leuk dat u geïnteresseerd bent in ZemZem!

Vaste lezer worden? U kunt in onze webshop een jaarabonnement afsluiten (22,50 per jaar). Ook kunt u hier losse nummers bestellen.