De Verenigde Naties riepen 2024 uit tot het Jaar van de Kameelachtigen, om het ecologische en culturele belang van alle kameelachtige soorten te vieren. Een uitgelezen moment dus voor een beschouwing van de geschiedenis van kamelen in dit themanummer van ZemZem. Archeozoöloog Canan Çakırlar laat zien hoe de banden tussen mens en kameel door de millennia heen zijn veranderd.
Gepubliceerd in 2025/1 Kat, Kameel, Kameleon.
Het is maart 2002. Mijn vrienden en ik rijden door de Syrische woestijn richting de Eufraat en de Syrisch-Iraakse grens. Als we voorbij Palmyra zijn, besluit ik achter het stuur te gaan zitten, ook al heb ik geen rijbewijs. De woestijn is verlaten, wat kan er misgaan? Ik begin te rijden en ik kan er niets van, maar gelukkig zijn er geen obstakels te bekennen. Dan duikt er uit het niets een kudde kamelen op en steekt tegen topsnelheid de weg over.
Kamelen zijn werkelijk overal in het Midden-Oosten, zowel in het echt als in de verbeelding. Ze belichamen het exotisme van de regio, niet alleen in (negentiende-eeuwse) oriëntalistische afbeeldingen en teksten, maar zelfs in hedendaagse Teslareclames. Ergens aan het begin van deze eeuw raakte ik geïnteresseerd in de bioculturele geschiedenis van kamelen en hun verspreiding over de aardbol. Ik ben archeozoöloog, oftewel iemand die allerlei onderwerpen bestudeert door de lens van dier-gerelateerde resten in antropogene contexten, of dat nu botten en schelpen zijn, DNA en isotopen, of beeldjes, etnografische verhalen, en kleitabletten. In het kader van het Jaar van de Kameelachtigen wil ik laten zien dat de kameel door de eeuwen heen veel meer heeft betekend voor mensen dan enkel een ‘schip in de woestijn’.
Verder lezen? Bestel het nummer in onze webshop.
Commons