In de stad Hebron op de Westelijke Jordaanoever wonen ruim 200.000 Palestijnen en 800 Joodse kolonisten, midden in de stad, die worden ‘beschermd’ door Israëlische soldaten. Het oude centrum van de stad valt onder Israëlische militaire controle en de Palestijnse bevolking moet zich langs checkpoints, wegversperringen en controles bewegen. De situatie in Hebron leent zich goed voor een documentaire, omdat hier de realiteit van de bezetting op microniveau pijnlijk zichtbaar is. Aan contact tussen de groepen is er bovendien geen gebrek.

‘Ya buwayda, ya buwayda, ana get!’ (Eitje, ik kom eraan!). Een zaadcel met glimmende ogen zwemt tegen een rode achtergrond op buwayda af, een eicel met een zwart brilletje, roze wangetjes en een spiegeltje in de hand. ‘Ben je alleen, of kom je met heel veel anderen zoals iedere keer?’, vraagt ze in Egyptisch dialect, terwijl ze een blik in het spiegeltje werpt. De zaadcel, met de anderen in zijn kielzog, is ervan overtuigd dat hij haar zal bereiken, maar dan wordt plots de toegang tot het eitje geblokkeerd door een zware deur.

In een smalle sectie van het museum doorloopt de bezoeker de verschillende stadia van de moderne hadj-reiziger. Een bezoek aan Mekka is weliswaar een religieuze plicht voor wie daar financieel en fysiek toe in staat is, maar dit doe je niet zomaar. Daar gaat een proces van besluitvorming aan vooraf.

Het boek is nagenoeg een decennium oud, maar een gesprek daarover is al snel verbonden met de huidige situatie in Irak en de strijd tussen Koerden en IS. Deze morgen nog belde Selman met een bevriende Peshmerga-commandant in Irak. Selman: ‘Hij vertelde me dat de Koerdische Peshmerga’s de stad Sinjar in Noord-Irak, waar eerder duizenden yezidi-vrouwen als slavinnen door IS zijn verkocht en verkracht, binnen 24 uur op IS kunnen veroveren.’ De dag na het interview is de inname van Sinjar door de Peshmerga’s wereldnieuws, hoewel snel overschaduwd door de aanslagen van IS in Parijs.

De auteurs van al-Shams spiegelden de opkomst van het nazisme en de toenemende Jodenvervolging in Europa aan hun idealistische visie op de positie van joden in het Arabische Oosten. De Arabische taal en cultuur vormden volgens hen een verbindende factor tussen joden, moslims en christenen in Egypte en het Midden-Oosten en een belangrijke sleutel tot modernisering en integratie. Met deze visie formuleerden de schrijvers ook een reactie op de opkomst van radicale nationalistische bewegingen die de loyaliteit van joden aan Egypte in twijfel trokken.